آشنایی با سیستم ترمز خودرو – برگرفته از کتاب آیین نامه راهنمایی و رانندگی

باسلام خدمت هنرجویان گرامی تست درایو؛

امروز در این پست قصد داریم شما عزیزان را با سیستم ترمز خودرو و همچنین سوالات مهم آیین نامه مربوط به بخش فنی (سیستم ترمز) آشنا کنیم، همان طور که میدانید صفحه ۱۳۴ کتاب آیین نامه راهنمایی و رانندگی درباره سیستم ترمز مطالبی ارائه شده است.

✅سیستم ترمز
سیستم ترمز یکی از مهمترین بخشهای خودرو در تامین ایمنی راننده و سرنشینان می باشد. وجود نقص فنی یا ضعف در سیستم ترمز خودرو باعث بسیاری از تصادفات بوده است. امروزه سیستمهای ترمز خودرو با ارائه سیستمهای همچون ترمز ضد قف (ABS)، پیشرفت بسیاری نموده است.

خودروهای سواری داری دو نوع سیستم ترمزی می باشند. ترمز اصلی و اولیه در آنها همان سیستم ترمزی است که پدال آن توسط پا تحریک می شود و در تمام شرایط قابل استفاده است. سیستم ترمز دیگری که در خودروها استفاده می شود، سیستم ترمز دستی است. منظور از ترمز دستی، ترمزی است که اهرم آن توسط دست تحریک می شود و تنها در شرایط توقف کامل ویا در سرعتهای بسیارپایین قابل استفاده است. استفاده از ترمز دستی در سرعتهای بالا منجر به از دست رفتن پایداری خودرو شده و شرایط واژگونی آن را فراهم می آورد.

اگر خودرو مجهز به ترمز ضد قفل باشد، بر روی صفحه داشبورد چراغی برای آن تعبیه می شود که در صورت خرابی این سیستم روشن می شود. البته این چراغ هنگام روشن کردن خودرو نیز برای چند لحظه روشن می شود و در صورت عدم خرابی سیستم ترمز ضد قفل دوباره خاموش خواهد شد. این چراغ هشدار در شکل ذیل نشان داده شده است.

ترمز ضد قفل همان طور که از نامش مشخص است از قفل شدن چرخها در حین ترمزگیری ممانعت به عمل می آورد. مهمترین مزیت این موضوع (قفل نشدن چرخها) آن است که فرمان پذیری خودرو را حفظ می کند و از سر خوردن، لغزش خودرو و انحراف آن تا حد زیادی جلوگیری می کند.

نکته مهم در خصوص عملکرد ترمز ضد قفل آن است که برای ترمزگیری باید پا را به طور ممتد بر روی پدال ترمز فشرد. بعضی از رانندگان حرفه ای در قدیم با تجربه دریافته بودند که در ترمزگیری های شدید به منظرو ممانعت از قفل شدن چرخها، باید به طور منقطع ترمزگیری کنند؛ یعنی آنکه در حین ترمز گیری، پای خود را چند بار از روی پدال بردارند و دوباره بگذارند. اما امروز در ترمزهای ضدقل، انجام این کار بی مورد و حتی خطرناک است.

سیستمهایی که برای ترمز اصلی (پایی) خودروهای سواری استفاده میشود از نوع روغنی (هیدرولیکی) می باشد. البته سیستم ترمز دستی بصورت مکانیکی و با استفاده از سیم می باشد. بنابراین سیستم ترمز اصلی باید مجهز به روغن ترمز باشد که وظیفه این روغن برخلاف روغن موتور روغنکاری نبوده بلکه وظیفه انتقال نیرو را به عهده دارد.
روغن ترمز دارای مخزن کوچکی می باشد که سطح روغن آن باید به طور دوره ای کنترل شود که از سطح معینی پایین تر نرود. مخزن مذکور در شکل ذیل نشان دهده شده است.

سیستم ترمز

یکی از قطعات مهم در مدار سیستم ترمز اصلی، بوستر می باشد. بوستر ترمز نیروی پدال ترمز را افزایش داده و زمان واکنش سیستم ترمز را کاهش می دهد.
بوسترهای ترمز خودروهای سواری عموما از نوع خلائی هستند.

ترمزها در دو نوع دیسکی و کاسه ای تولید و مورد استفاده قرار می گیرند. ترمز چرخهای جلو معمولا از نوع دیسکی و ترمزهای عقب از نوع کاسه ای (کفشکی) می باشد.
شکل زیر نمونه باز شده ترمز کاسه ای را نشان می دهد. با فشردن پدال ترمز، فشار روغن به سمت سیلندر ترمز هدایت شده و باعث می شود کفشکها از هم باز شوند و لنتها به دیواره کاسه ترمز تماس پیدا کنند. نیروی اصطکاک ایجاد شده میان این دو بخش باعث کاهش سرعت دورانی کاسه ترمز و در نهایت کاهش سرعت خودرو می گردد.

نمونه ترمز دیسکی بصورت شماتیک در شکل نشان داده شده است. با اعمال نیرو بر روی پدال ترمز، فشار روغن به پشت سیلندر منتقل می گردد. پیستون نیز باعث تماس لنتها با دیسک و کاهش سرعت چرخش آن می گردد.

ترمز ABS یا ضد قفل، نوع پیشرفته ای از ترمز است که در هنگام ترمزگیری، میزان لغزش در جهت دوران چرخ (ها) را در یک یا چند چرخ وسیله نقلیه بطور خودکار کنترل می کند.
دو مزیت مهم ترمزهای ضدقفل از این قرار می باشد:
۱- به کنترل و یا توقف اتومبیل کمک کرده و به راننده امکان فرمان دادن و هدایت بهتر خودرو را می دهد.
۲- در بیشتر حالات، مسافت توقف خودرو را کاهش می دهد.
در شکل زیر تاثیر ترمز ضدقفل را در هدایت و کنترل خودرو به منظور ممانعت از برخورد نشان می دهد.

❓چند نمونه سوال آیین نامه فنی از بخش سیستم ترمز:❓

سوال: روغن ترمز فاسد کدام یک از موارد زیر را باعث می شود ؟
۱-خراب شدن سیستم ترمز را باعث می شود
۲-خراب شدن گیر بکس را باعث می شود
۳-خراب شدن جعبه دنده را باعث می شود
۴-خراب شدن موتور را باعث می شود
✅پاسخ صحیح:۱

سوال: پایین رفتن سطح روغن ترمز در سیلندر ترمز نشانه چیست ؟
۱-ساییده شدن لنت های ترمز
۲-افزایش مصرف سوخت
۳-سوراخ شدن مخزن روغن
۴-خراب شدن سیستم ترمز
✅پاسخ صحیح:۱

سوال:  انتقال نیرو در سیستم ترمز پدالی توسط …. انجام میشود.
۱-اهرم
۲- سیم های فلزی
۳- روغن ترمز
۴- پدال
✅پاسخ صحیح: ۳

سوال:  در سیستم ترمز ضد قفل ABS برای ترمز گیری باید پا را به صورت …. روی پدال ترمز فشرد.
۱-منقطع
۲-ممتد
۳-آهسته
۴-متقاطع
✅پاسخ صحیح: ۲

سوال: وظیفه روغن ترمز چیست؟
۱-خنک کردن سیستم ترمز
۲-روغن کاری سیستم ترمز
۳-انتقال نیرو در سیستم ترمز
۴- همه موارد
✅پاسخ صحیح: ۳

سوال: انتقال نیرو در سیستم ترمز دستی توسط ….. انجام می شود.
۱-اهرم
۲- سیم های فلزی
۳- پدال ترمز
۴- روغن ترمز
✅پاسخ صحیح: ۲

سوال:  بوستر ترمز نیروی پدال ترمز را ………….داده و زمان واکنش سیستم ترمز را …………….میدهد.
۱-کاهش – افزایش
۲- انتقال – کاهش
۳- افزایش – کاهش
۴- هیچکدام
✅پاسخ صحیح: ۳