تاریخچه گواهینامه رانندگی در ایران و جهان

باسلام خدمت کاربران گرامی تست درایو؛
امروز در این پست از وب سایت تست درایو قصد داریم شما عزیزان گرامی را با تاریخچه گواهینامه رانندگی در ایران و جهان آشنا کنیم، هدف از تهیه این مقاله علاقه خودم به تاریخچه گواهینامه رانندگی بود و قصد دارم شما عزیزان را هم با تاریخچه شیرین گواهینامه رانندگی آشنا کنم.

✅در ابتدا تعریف کوتاهی از گواهینامه رانندگی:
گواهی‌نامه رانندگی که توسط پلیس راهنمایی و رانندگی صادر می شود یک مدرک هویتی است که برای افراد متقاضی رانندگی صادر می شود. در واقع گواهینامه رانندگی مدرکی است مبنی بر اینکه فرد توانایی رانندگی با وسیله نقلیه ای را دارد، شرایط سنی جهت اخذ گواهینامه رانندگی برای پایه سوم ۱۸ سال تمام می باشد، گواهینامه رانندگی برای افراد متقاضی بعد از گذراندن ۲ آزمون آیین نامه راهنمایی و رانندگی و آزمون شهری یا عملی صادر می شود. معمولا بعد از قبولی در آزمون بین ۳۰ تا ۴۰ روز کاری زمان می برد تا گواهینامه برای متقاضی ارسال شود.
مدت اعتبار گواهینامه رانندگی در ایران ۱۰ ساله است. پس از پایان اعتبار جهت تمدید اعتبار گواهینامه رانندگی بعد از احراز سلامت جسمی و روانی تمدید می شود. البته گواهینامه رانندگی برای مدت زمان ۱۰ ساله تمدید می شود. افراد بالای ۷۰ سال هر ۵ سال یکبار جهت احراز سلامت جسمی و روانی و درصورت لزوم تعویض گواهینامه متناسب با شرایط جسمی و روانی خود باید به راهنمائی و رانندگی مراجعه نمایند.

✅تاریخچه گواهینامه رانندگی در جهان

در سال ۱۸۹۴ وقتی ژولز آلبرت دیون در رقابت ماشین سواری جهانی ، پیروز میدان شد، زیاد خوشحال نشد. این اولین جایزه ای نبود که ژولز آلبرت می گرفت. وی سال قبل هم به عنوان بهترین کارمند متمدن در دپارتمان پلیس معرفی شد. نیروی پلیس معمولاً مجبورند که در شغل خود از ماشین های زیادی استفاده کنند که نهایتا ژولز آلبرت در ۱۴ آگوست سال ۱۸۹۳ موفق به دریافت گواهینامه رانندگی شد. این بود خلاصه داستان اولین فردی که در جهان گواهینامه رانندگی گرفت.
اولین زن و مرد دارنده گواهینامه در جهان
می گویند اولین گواهینامه رانندگی را شخصی بنام “کارل بنز” مخترع خودروهای مدرن، در سال ۱۸۸۸ دریافت کرد. او برای رانندگی خودروی خود، از دولت محلی اجازه رانندگی دریافت کرد.
جهت اخذ گواهینامه نیازمند قوانینی که این افراد بایستی آن ها را پشت سر می گذاشتند. محدودیت سرعت در طول رانندگی ۲۰ کیلومتر در ساعت در جاده ها و ۱۲ کیلومتر در ساعت در نواحی شهری برای آن ها تعیین شده بود. یک آزمون مربوط گواهینامه (آیین نامه) و یک آزمون رانندگی (عملی) داشتند که اگر هر دو را بایستی قبول می شدند، تا گواهینامه به آنها تعلق می گرفت.
اولین زنی که موفق شد گواهینامه رانندگی را دریافت کند در سال ۱۸۹۸ بود. در آن زمان، اخذ گواهینامه این گونه بود که فرد متقاضی گواهینامه رانندگی می توانست ترمز کند، ماشین را متوقف کند، سرعت بگیرد، مسیر را طی کند. همین چند عمل را انجام می داد گواهینامه برای او صادر می شد.کار زیاد سختی نبود. تا آن زمان معمولاً هیچ آزمون کتبی گرفته نمی شد؛ تا این که در سال ۱۹۱۷ آزمون های کتبی هم در مورد قوانین رانندگی روی کار آمد.
اولین کشوری که اخذ گواهینامه در آن الزامی شد
خب برسیم به اولین کشوری که می گویند در تاریخ ۱۹۰۳ داشتن گواهینامه رانندگی را الزامی کرد، یعنی در واقع به تاریخ دقیق در ۲۹ سپتامبر ۱۹۰۳ کشورآلمان داشتن گواهینامه برای رانندگی را الزامی کرد و نه تنها الزامی کرد همان سال هم این قانون را به اجرا گذاشت. و اما در امریکا در سال۱۹۱۰ میلادی قوانین رانندگی ایالت نیویورک تصویب شد و در سال ۱۹۱۳ ایالت نیوجرسی اولین ایالتی بود که داشتن گواهینامه را برای همه رانندگان اجباری کرد. این بود خلاصه کوتاهی از تاریخ گواهینامه رانندگی در جهان

✅تاریخچه گواهینامه رانندگی در ایران

در تاریخ آمده است که در دوره قاجار اتومبیل وارد ایران شده است . در آن دور ماشین زیاد نبود برای همین عملا مشکلات چندانی احساس نمی شد اما رفته رفته با افزایش تعداد وسیله ی نقلیه و رشد شهرها سبب شد روی معابر فشار وارد شود و به همین جهت احداث خیابان های مناسب و تعریض برخی از محورهای موجود در آن زمان دستور کار قرار گیرد.
در ایران اولین گواهینامه رانندگی در سال ۱۳۰۱ صادر شد که فقط ۲۰ نوع علائم رانندگی در آن زمان وجود داشت. هفت سال بعد یعنی در سال ۱۳۰۸ اولین آموزشگاه رسمی آموزش رانندگی تاسیس شد. بدلیل افزایش ورود ماشین در آن زمان صدور گواهینامه های رانندگی بین سال های هزار و سیصد و پنج الی هزار و سیصد و شش شروع شد. و اما در سال ۱۳۱۸ آئین نامه راهنمایی و رانندگی به تصویب دادگستری رسید و شهربانی اقدام به تهیه گواهینامه های رانندگی به صورت دفترچه نمود.
جالب است بدانید در سال ۱۳۳۳براساس قانون بودجه ۱۳۴۰ گواهینامه های دفترچه ای به گواهینامه تک برگ تبدیل شد و در قطع ۶×۱۱ سانتی متری چاپ گردید که مدت اعتبار آن ۴ ساله بود. و در سال ۱۳۵۵ مدت اعتبار گواهینامه های رانندگی به مدت ده سال افزایش یافت.
در سال هزار و سیصد و چهل و هفت برنامه های آموزش ترافیک شهری توسط اداره پلیس تهران تهیه و به مرحله ی اجرا گذاشته شد. شرایط دریافت انواع گواهینامه های رانندگی در ماده ۲۲ آئین نامه ی راهنمایی و رانندگی مصوب سال ۱۳۴۷ مشخص شد.
در ابتدا در واقع در گذشته آموزش در زمینه ی رانندگی فقط محدود به مهارت رانندگی بود، اما رفته رفته موضوعاتی مانند اخلاق رانندگی و احترام به حقوق سایرین نیز مورد توجه قرار گرفت بنابراین صدور گواهینامه ی رانندگی نباید تنها مشروط به مهارت های رانندگی باشد و باید در کنار مسئله ی مهارت ، در سیستم صدور گواهینامه موارد متعدد رفتاری و روانشناسی فرد و اجتماعی مد نظر قرار گیرد.
شاید برای شما جالب باشد که بدانید اولین کسی که در ایران قربانی تصادف اتومبیل شد، شخصی بنام درویش خان نوازنده بود که در سال ۱۳۰۵ درگذشت؛ و همچنین اولین افسر رانندگی که نام او در پای گواهینامه رانندگان زمان قاجاریه وجود دارد به زبان فرانسه نوشته شده‌است فردی بنام مسیوکلین بود که بعد از آقای مسیوکلین این سمت به شخصی بنام ناصرخان انشاء محول شد. همچنین اولین نگارش آیین‌نامه رانندگی در زمان وستد اهل سوئدی تهیه وتنظیم گردید. وی در سال هزار و دویست و نود و یک ه‍.ش ریاست نظمیه را به عهده داشت و حدود ده سال در این پست باقی ماند. تنظیم آیین نامه و نظامنامه از کارهای وی بوده است.
اولین چراغهای راهنمایی و رانندگی در سالهای دهه ۳۰ در تقاطع‌های سپه ولی عصر، پل امیر بهادر، باغ ملی دروازه شمیران، گمرک و امیریه نصب گردید ولی پیش ‌از نصب این چراغها، چراغهای راهنمایی بصورت کوله پشتی بودند که پشت پلیس راهنمایی و رانندگی قرار می گرفت که ۲ چراغ به رنگ های قرمز و سبز که توسط کلیدی که روی سینه سمت چپ پلیس بود خاموش و روشن می شد و پلیس با پشت کردن به طرف رانندگان آنان را متوقف یا دستور حرکت به آنان می‌دادند. بعدها در سالهای ۱۳۳۹ و ۱۳۴۰ چهارراه دارای چراغ خودکار گردید.
در سال ۱۳۱۹ خانم هلن شه بنده اولین زنی بود که در ایران گواهینامه رانندگی گرفت. در سال ۱۳۰۰ در اداره پلیس شعبه‌ای بنام شعبه آلات ناقله در خیابان باب همایون امروزی تأسیس گردید و ۱۰ نفر مأمور که از بین پاسبانها انتخاب شده بودند کار کنترل عبور و مرور اتومبیل‌ها را به عهده گرفتند این ۱۰ پاسبان با علامت بازوبند سفید رنگ که به بازوی سمت چپ خود می بستند مشخص می کردن که این افراد وظیفه کنترل عبور مرور اتومبیل ها را برعهده دارند. ریاست این شعبه به فردی بنام فتح الله خان بهنام بود آقای بهنام در واقع اولین رئیس راهنمایی و رانندگی ایران بود.

✅نگاهی به تاریخچه رانندگی در ایران

فرهنگ رانندگی
در ایران برخی باور دارند که در رانندگی با پدیده اجتماعی به نام ” تاخر فرهنگی” مواجهیم که نوعی جا نیافتادن فرهنگ رانندگی در عین استفاده بیش از شصت سال عموم از وسایل نقلیه است.
با این حال نکته جالب ورود قوانین راهنمایی و رانندگی به ایران در دوران قاجار (اواخر دوران قاجار) است و از آن زمان تا کنون این قوانین هرچند بسیار تغییر کرده اند . اما گویا بعضی از ما مردم برای رعایت نکردن قوانین راهنمایی و رانندگی همانیم که بودیم.
در سالهای دور در شهر تهران، درشکه، کالسکه، واگن اسبی، قاطر و الاغ از جمله و سایل نقلیه عمومی و خصوصی بشمار می رفتند.
واگنهای اسبی که روی ریل آهن حرکت می کردن توسط دو راس اسب جابه جا می شد، این واگنها دارای اتقاق های چرخدار بودند که حداقل ۵۰ نفر نشسته و ایستاده می توانستند از این واگنها استفاده نمایند. و کلیه خطوط به محله بازار تهران ختم می شد.

✅ورود اولین اتومبیل
همزمان با فعالیت ماشین دودی، کالسکه بخار یا اتومبیل در محدوده سالهای ۱۲۸۳ ش برابر با ۱۹۰۴ میلادی وارد ایران شهر تهران شد این اتومبیل متعلق به مظفرالدین شاه قاجار بود که یک راننده فرانسوی رانندگی ماشین را برعهده داشت. . این خودرو از نوع کالسکه های پرسروصدا بود و که سقف آن برزنتی بود.
بعد از این تاریخ (۱۲۸۳) بتدریج این اتومبیلها متعلق به خانواده های قوام، وثوق الدوله، فرمانفر و امین انضرب و تعدادی از سفرا بود .
از سال ۱۲۹۲ با افزایش تعداد وسایل نقلیه، هیچ مقرراتی برای نظم بخشیدن عبور ومرور آنها موجود نبود، ولی در آن سال یک نفر سوئدی بنام وستد اهل به همراهی عده ای از هموطن های خود به ایران (تهران) دعوت شدند و شروع به پایه گذاری سازمانی به نام نظمیه (شهربانی) در ایران نمودند که شعبه ای نیز بنام عبور و مرور در آن تاسیس گردید.

✅حمل نقل عمومی

در سال ۱۳۰۸ دولت وقت تصمیم به برچیدن واگن اسبی گرفت. اولین بار به فکر تاسیس یک سرویس حمل و نقل عمومی برای شهر تهران افتاد و پیرو آن تعدادی اتوبوس از کشورهای خارجی خریداری کردند .
ولی روایت است که تا حدود سال هزار و سیصد و بیست درشکه ها همچنان جزء وسایل نقلیه شهر تهران محسوب می شدند .
جمع تعداد اتومبیلها و موتورسیکلت های شهر تهران در سال۱۳۰۰ فقط ۶۰۰ دستگاه بودند که همچنان جزء وسائل نقلیه تهران محسوب می شدند.

بیست سال بعد یعنی در سال ۱۳۲۰ تعداد اتومبیل و موتور سیکلت در تهران بالغ بر ۷۰۰ دستگاه بوده است.
در سال ۱۳۳۳ وسایل نقلیه رشد چشمگیری داشت بطوری که در آمار آمده است تعداد ۸۰۱۰۰ در تهران به ثبت رسیده است.
پلیس راه ژاندارمری در سال ۱۳۴۷ در شهر تهران تاسیس شد .
و اما در سال هزار و سیصد و پنجاه و سه امور راهنمایی و رانندگی تهران به شهرداری واگذار گردید و نهایتا ۱۲ فروردین ماه ۱۳۷۰ با اجرای طرحی نیروهای انتظامی سازمان راهنمایی و رانندگی، پلیس راه و ژاندارمری با یکدیگر ادغام شدند سپس معاونتی تشکیل شد بنام ناجا.
آیین نامه رانندگی
همچنین اولین آیین نامه رانندگی که در بالا به آن اشاره کردیم در زمان وستد اهل سوئدی تهیه وتنظیم گردید.وستد در سال ۱۲۹۱ ه. ش به مدت ۱۰ سال ریس نظمیه ایران بود.
یکی از کارهای وستد اهل سوئدی ترجمه، تنظیم نظامنامه و آیین نامه رانندگی قید شده است که راننده هنگام روز در شهر و اماکن پرجمعیت سرعت مجاز ۱۵کیلومتر در ساعت و در برون شهری ۲۵ کیلومتر در ساعت ۲۵ کیلومتر در ساعت و همچین سرعت مجاز در شب ۱۰ کیلومتر در ساعت بود و یا اینکه در موقع نزدیک شدن به حیوانات از سرعت اتومبیل خود بکاهند و آرام حرکت کنند تا باعث وحشت و رم کردن حیوانات نشوند.